Czym jest celiakia?

Czym jest celiakia?

Celiakia to wciąż mało poznana choroba autoimmunologiczna o podłożu genetycznym. Pomimo szeregu przeprowadzonych badań, wciąż nie udało się uściślić przyczyn występowania schorzenia i dlatego celiakia wciąż zaliczana jest do grona chorób idiopatyczych (o nieznanej etiologii). Czynnikiem diagnostycznym i zarazem efektorowym jest obecność specjalnych przeciwciał, skierowanych antagonistycznie wobec białek zbożowych, zwanych prolaminami. Są to:

–    gliadyna w pszenicy
–    sekalina w życie
–    hordeina w jęczmieniu

Białka owsa w 95% są bezpieczne dla osób z chorobą trzewną.

Celiakia z równą częstotliwością ujawnia się u dzieci i dorosłych, kobiet i mężczyzn. Szacuje się, że na kontynencie europejskim jest to jedna z najbardziej rozpowszechnionych chorób przewodu pokarmowego, występująca w stosunku 1:80 – 1:300 w zależności od regionu. Dotychczas opisano i zdefiniowano 4 typy celiakii, z podziałem na towarzyszące im typowe objawy:

JAWNA – ból brzucha, biegunka, cuchnące stolce tłuszczowe, wzdęcia, zahamowanie wzrostu u dzieci, anemia, osteoporoza. Stwierdza się zmiany w błonie śluzowej jelita, a osoczu obecne są przeciwciała.

UBOGOOBJAWOWA – występuje charakterystyczny obraz śluzówki jelita i przeciwciała w osoczu. Przejawia się znaczną utratą ciała, hipokalcemią, niedokrwistością, nietolerancją sacharozy i laktozy. Najczęściej występuje u bliskich krewnych chorego na pełnoobjawową postać choroby.

UKRYTA – początkowo przebiega bezobjawowo z następowym zanikiem kosmków jelitowych. Zmiana diety na bezglutenową hamuje postęp choroby. Diagnozowana u ludzi w podeszłym wieku.

POTENCJALNA – pomimo obecności w osoczu specyficznych przeciwciał, brak jest jakichkolwiek zmian w nabłonku jelita oraz dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.

Objawy celiakii, które mogą wystąpić poza układem trawiennym:
–    hipoplazja szkliwa i próchnica zębów
–    choroby niedoczynnościowe gruczołów dokrewnych
–    cukrzyca typu I
–    anemia
–    osłabienie siły mięśni
–    awitaminoza
–    padaczka
–    depresja
–    niepłodność
–    zaburzenia mięśni ocznych

Leczenie celiakii

Terapia choroby trzewnej opiera się wyłącznie na prowadzeniu specjalnej diety bezglutenowej. Dokonując wyboru produktów żywnościowych, trzeba zwracać szczególną uwagę na ich skład i informacje zawarte na opakowaniu, aby uniknąć reakcji immunologicznej wobec białek zbożowych. Jednak celiakia wcale nie oznacza, że musisz rezygnować z każdej przyjemności. Obecnie produkowane są na szeroką skalę różne gatunki pieczywa bezglutenowego, ciastka bezglutenowe oraz płatki śniadaniowe.